Kamelenkaas in ruil voor presentjes
Dit is het verslag van een achtdaagse rondreis door het zuiden en midden van Mongolie. Voor onze tweede rondreis door de Gobi hebben we gekozen voor een prive-tour. De trip is geregeld via Passaat Reizen in Hoofddorp en wordt ter plekke uitgevoerd door Tseren Tours uit UlaanBaatar.
Iets voor negen uur staan we in de lobby van het hotel in Ulan-Baator te wachten op ons vervoer en reisgezelschap. We krijgen op onze achtdaagse trip een chauffeur en een gids mee. Er komt een grijze terreinwagen aangereden en ons vermoeden blijkt juist. Die komt voor ons. Uit de wagen stapt een vrolijke dame die zich even later voorstelt als Norvoo, onze gids voor deze reis. De chauffeur een goedlachse Mongolier die het Engels niet machtig is, luistert naar de naam Douwa. De laadruimte van de Russische jeep zit al behoorlijk vol. Tot de bagage behoren onder meer tenten en kookgerei. Voor onze rugzakken is nog maar net plaats. Er is een korte gelegenheid om nog wat inkopen te doen. De trip is weliswaar inclusief eten en water, maar snacks en bier of wijn zijn voor eigen rekening.
Tegen tien uur verlaten we de hoofdstad van Mongolie in zuidwestelijke richting. Even na het passeren van het vliegveld rijden we de groene heuvels in. Hier is het gedaan met de geasfalteerde weg. De rest van de tocht gaat rijden we op stof, klei, zand of grind. In de sporen van andere auto’s. Het landschap is ook bij deze hernieuwde kennismaking gelijk weer indrukwekkend. We stoppen al snel om roofvogels te fotograferen, die laten zich in grote getalen zien. Wanneer we halt houden om de exacte weg te vragen (na een half uur schept dat niet veel vertrouwen) maken we gelijk kennis met een hele familie. Aan de kinderen kunnen we wat presentjes kwijt (pennen, plakplaatsjes) en als dank krijgen we een stuk kamelenkaas (niet lekker).
Voor onze eerste lunch, midden in een adembenend landschap, worden alle registers opengetrokken. Er komt een kookplaat uit het busje, maar ook stoeltjes en een klein tafeltje. Norvoo maakt komkommer-tomaal-salade vooraf en het hoofdgerecht is spaghetti. Koekjes na.
Vroeg in de middag komen we bij een granieten gebergte. Mooier is echter het meertje ervoor, waar veel vee staat om te dinken. We nemen uitgebreid de tijd om foto’s te nemen. Enkele nomanden te paard gunnen ons een korte groet. In het vervolg van de rit zien de eerste kamelen. Het landschap wordt kaler, de grond droger.
Het is al het begin van de avond wanneer we stoppen om de tenten op te slaan. Een kale heuvel met veel steentjes. We hebben een flinke tent. Norvoo heeft er een voor haar alleen. De chauffeur slaapt in de auto De eerste sterren staan al aan de hemel als we het diner krijgen (rijst en groenten). De lucht met zijn vele lichtjes is indrukwekkend, zo heb ik de sterrenhemel in jaren niet gezien.
We staan op dag twee later op dan gepland. We dachten dat Norvoo ons wel zou wekken, maar wij bepalen klaarblijkelijk zelf het tempo. We kunnen hierdoor wel meteen aan het ontbijt, dat in dit geval bestaat uit brood met kaas. We stoppen al snel in het plaatsje Tsavchir om inkopen te doen. Hier kopen we nog wat presentjes voor kinderen, water en een enkele reep chocolade. De auto heeft ook benzine nodig.
De reis gaat zuidwaarts en we stoppen voor een auto die met pech staat, midden in een desolaat landschap. Douwa is een technisch wonder en heeft hele zakken met onderdelen bij zich. Hij krijgt de auto vlot weer aan de praat. De temperatuur loopt ondertussen verder op. Op een paar kleine wolkjes na is het onbewolkt, maar wat verwacht je ook van een woestijn.
Op een plek waar paarden bij een bron staan, stoppen we voor de lunch. Ze zijn afhankelijk van passanten die water uit de bron willen halen en het in een drinkbak willen scheppen. Het is een goede gewoonte hier dat je de dieren helpt. De drinkbak bestaat overigens uit een uitgerolde autoband. Om beurten halen we met een leren kom die aan een stok zit water naar boven en gieten het in de band. Het vocht wordt door de dieren gulzig weggewerkt.
We moeten vandaag veel extra kilometers maken, omdat het enkele dagen geleden veel geregend heeft. Delen van onze route zijn hierdoor onbegaanbaar geworden. Een aantal auto’s die we tegenkomen heeft vastgezeten in de modder. We rijden samen op met een andere jeep en moeten nu herhaaldelijk de weg vragen. Ondanks de snelheid is de zon al bijna onder als we bij de Flaming Mountains bij Bayanzag aankomen. Dat is jammer, want met de ondergaande zon er vol op zijn ze op hun mooist.
De Flaming Mountains bij Bayanzag
Slang in de ger
Fijn woestijnzand kruipt de hele nacht door alle gaatjes die de tent heeft. De wind heeft de proporties aangenomen van een lichte storm. De tentjes hangen de ochtend van de derde dag uit model. Het inpakken vereist nu wat extra aandacht. De eerste stop is het plaatsje Bulgan. Hier laden we water in uit een bron. Weer onderweg wordt het landschap steeds heuvelachtiger. We zien meer nomanden en meer vee. Douwa stuurt de terreinwagen een tijdje langs een droge rivierbedding en slaat uiteindelijk een weg met veel stenen in. In de verte kondigen de eerste zandduinen zich aan. Het witte zand contrasteert prachtig met het omliggende grijs en groen van bergen en velden. We zijn op weg naar Khongoryn Els, het gebied met de hoogste zandduinen van Mongolie.
Omdat er iets mis is met de auto maken we een lange lunchstop. Op de rotsige bodem zien we veel hagedisjes. Op de achtergrond verrijzen donkere wolken. Een enkele lichtflits doorklieft de lucht. Net als we willen gaan eten begint het te regenen. We eten daarom in de auto. Na de maaltijd rijden we geruime tijd evenwijdig aan de zandduinen om de auto uiteindelijk bij enkele gers te parkeren. We maken kennis met de familie die er woont en Norvoo vraagt of we kameel willen rijden op de zandduinen, maar wij willen ze liever te voet beklimmen. Een echte uitdaging, want van deze afstand, ongeveer een kilometer of twee, lijken ze al inmens. De geschatte hoogte is 200 meter. We zien een paar stipjes, mensen die naar boven klauteren, een enkeling staakt de strijd. De klim neemt geruime tijd in beslag, maar onnodig te zeggen haast, is dat het uitzicht vanaf de kam, spectaculair is. Aan de ene kant droge groene velden met bergen er achter, aan de andere zijde een vlakte met veel lagere zandduinen. Wanneer het licht begint te regenen en we in de verte lichtflitsen zien, besluiten we maar af te dalen. De top van een zandduin is niet de veiligste plaats bij onweer.
Vanwege de regen en de harde wind, vind Norvoo het niet verantwoord om de tenten op te zetten. Ze vraagt of ze in een van de gers van de familie kan overnachten. Dat kan en we installeren ons in een echte Mongoolse ger. Bij het uitpakken van de kookspullen, slaakt Norvoo een harde gil en rent de tent uit. ‘Snake, Snake.’. Er blijkt een slang in het kookgerei te zitten, die moet er tijdens de lunch zijn ingekropen. De eigenaar van de ger wordt er bijgehaald en onder zijn leiding wordt de ger minitieus uitgekamd. Wanneer de slang, ongeveer een halve meter lang, wordt gevonden, draag ik het dier met de punt van een stok een stuk van de tent af, waarna de eigenaar het reptiel mijlenver weg brengt.
Stijf in de houding op de foto
Vroeg op voor een lange reisdag en dat met een chauffeur die maar een uurtje slaap heeft gehad. De eigenaar van de ger kwam hem om middernacht om hulp vragen omdat er een busje met toeristen vast zat in de modder. Je kunt dan moeilijk nee zeggen. De bagger betekent dat voor ons de kortste route afvalt. Samen met drie busjes vinden we twee motorrijders die ons de weg willen wijzen door een doolhof van modder en lage struiken. Het is nog steeds zwaarbewolkt maar we zien wat blauwe strepen op sommige plekken.. De motorrijders verlaten ons weer als we het ergste hebben gehad. Ze worden betaald met togrogs en benzine.
In een klein dorpje wordt gestopt voor de lunch. Van twee meisjes en hun broertje mogen we gebruik maken van de ger, die er dit keer onberispelijk uitziet, met prachtige beschilderd houtwerk, kastjes en een oranje balkenvloer. De ouders krijgen we niet te zien, die zijn naar de stad voor inkopen. De kinderen willen graag op de foto, maar daarvoor gaan ze altijd stijf in de houding staan.
Dit is de dag van de diverse landschappen, zo blijkt als we verder gaan. Na de modder en de struiken, nu groene heuvels, een bergkloof, een vlak gedeelte en een opgedroogde rivierbedding. We zien ook bergen met zoutafzetting er in. Uiteindelijk bereiken we het plaatsje Bogd. De daar gekochte reep chocolade laat zich door ons allen goed smaken. Om zeven uur ’s avonds is de chauffeur echt op en we stoppen ter plekke om te kamperen. Dit keer op de top van een overwegend groene heuvel en de lucht is inmiddels weer strakblauw. Geen enkel geluid verstoort de rust. Als de tent staat is er eindelijk tijd om met een fles water mijn haar te wassen. Norvoo maakt goedgevulde soep en het gedroogde vlees laten we aan Douwa.
Oppassen voor dronken Goudzoekers
Roofvogels en kamelen op weg naar Guchin-Us. Voor het ontbijt had ik tosti’s gemaakt en ook de Mongoliers laten die zich goed smaken. We rijden deze vijfde dag noordwaarts en in het groener worden landschap zien we de eerste yaks weer verschijnen. Verder nog vele duizenden stuks vee, waarvan we de kleine geitjes nog steeds het schattigst vinden.
In de provinciehoofdstad Arvayheer blijven we op ons verzoek ruim anderhalf uur. Zo hebben we tijd om de markt te bezoeken. De Mongolen hebben echter vooral oog voor de diverse televisie’s waarop live een sumo-wedstrijd te zien hebben. De mongolen zijn inmiddesl heer en meester in de sport en dat is tegen het zere been van de Japanners. De chauffeur trakteert ons op vette broodjes met vlees er in.
We overnachten vandaag in een plaats van goudzoekers. Volgens Norvoo kan het hier gevaarlijk zijn vanwege de overmatige alcoholconsumptie van de gelukzoekers, die zich nog wel eens agressief willen gedragen. Nu overdrijft ze altijd wel een beetje, want als het warm is zegt ze ‘very hot’ en als het een paar druppels geregend heeft zijn de ‘roads verry muddy’, maar ook de politie waarschuwt ons nog even. Ze vindt het verstandig om de tenten op te slaan in de buurt van enkele gers, zodat we enige hulp kunnen krijgen als er problemen komen. Het duurt even voor we een goede stek gevonden hebben, maar we treffen het echt. Wat spelen met de video-camere breekt het ijs bij de zeven kinderen van de familie die hier woont. Vooral de kleinste babbelt er op los tegen ons, in het Mongools, dat wel.
Badderen in de hete bronnen van Sant
Het landschap is ook met een opgaande zon overweldigend. Al snel krioelt het op het weiland voor ons van de grondeekhoorntjes. Wanneer je heel rustig bent, kun je ze op twee meter benaderen. De kinderen laten zich ook weer zien. Ze zingen zelfs een liedje voor ons. Even na vertrek zien we diverse mensen bezig met goudzoeken. Soms met grote machines maar ook met schepjes en zeefjes. Het landschap verandert weer. We trekken de bergen in en komen nu op dag zes voor het eerst in een bebost gedeelte. We zijn hier op weg naar een boedistisch klooster, alleen te bereiken over een zelfs voor Mongoolse begrippen vrij onbegaanbare weg. Douwa vergt het uiterste van de auto. Het heiligdom is niet bijzonder, het uitzicht vanaf de top van de berg over de omgeving maakt echter veel goed.
Nog anderhalf uur verder kijken we plots uit over een grote vallei met een aantal gers keurig in rij, met hekken er om. Toeristenkampen en een sanatorium, want hier bevinden zich de hot springs van Sant. Geneeskrachtig water, naar men zegt. We nemen direct een kijkje en zien het hete water (90 graden) op verschillende plekken uit de grond komen. Daar waar de stroom groter wordt staat een gebouwtje met enkele kamertjes. Hier kun je bad nemen in het bronwater en dat doen we dan ook. Het eerste bad in een week tijd. Voor deze toeristenattractie betalen we twee euro.
De tenten staan vlak bij een vennetje en dat zullen we weten ook. Kudde voor kudde komt drinken. Dus zien we honderden geiten, paarden, schapen en yaks vlak voor onze tenten voorbij trekken, een onvergetelijk moment.
Weer een prachtplek voor de lunch
Bij het ontwaken horen we de dorstige paarden van verre aankomen. Reden om toch maar even het hoofd buiten de tent te steken. Onderweg naar Hotont zien we voor het eerste een paar lammergieren zitten. Ze zitten op stenen in het landschap, want bomen zijn hier al weer in geen velden of wegen te bekennen. Ze laten zich tot een meter of honderd naderen, dan vliegen ze weg. We zien ook weer veel vee, maar we hebben bijna een verzadigingsmoment bereikt, wat het fotograferen betreft. Bovendien zijn al die nieuwe indrukkken die je opdoet in zekere zin ook vermoeiend en nog een verzachtende omstandigheid: het is vandaag zeer heet.
Norvoo heeft een prachtplek uitgezocht voor de lunch. Onder bomen en bij water. Tientallen paarden staan tot hun middel in de rivier om verkoeling te zoeken, als de hengst het sein geeft, vertrekken ze allemaal tegelijk. Schoner worden ze er niet op, want de meeste paarden wentelen zich eenmaal op het droge even in het stof.
We ma
ken een korte stop bij een Turks monument, die waren hier in de elfde eeuw, maar er zijn werkzaamheden. Met geld van de Turken wordt hier een gloednieuw museum gebouwd.
Ogly Nur zou de overnachtingsplaats zijn, maar omdat we morgen niet te laat in de hoofdstad terug willen zijn, willen we nog wat verder rijden, dat verkort de reistijd een beetje, want beseffen we, onze tour door Mongolie zit er bijna op. We vinden een slaapplek in de buurt van een ruine.
Terug in de stad
Vroeg op pad en na een uurtje vinden we ineens een geasfalteerde weg. Dat duurt niet lang. Ze zijn met de aanleg bezig, ook hier rukt de vooruitgang op. Het worden snel weer zandweggetjes en de zon brand ongenadig fel.
We stoppen vaak om vocht in te slaan, vooral de vruchtensappen zijn de laatste dagen populair. De laatste adembenemende lunchplek is er een op een weiland met vee zover het oog strekt en kraanvogels, die zich weer moeilijk laten fotograferen. We grijpen dit moment aan om Douwa en Norvoo voor hun goede zorgen te bedanken en ze een Goudse ansichtkaart en een fooi te geven. Vanaf deze plek is het nog anderhalf uur naar UB, waarvan de laatste 20 minuten door de miljoenenstad zelf.
Mongolie 
