Tijdens mijn reizen houd ik meestal een dagboek bij. Omdat het zonde is mijn bevindingen voor mijzelf te houden, deel ik hier ons reisverslag van ons tweede bezoek aan Mongolië. De eerste reis was met een groepsreis en was een korte kennismaking met de hoogtepunten die de meeste reizigers volgden. De tweede reis is een uitbreiding daarop en gaat naar het zuiden en midden van het land.
Even wat korte info:
Ulaanbaatar (of Oelan Bator of gewoon UB, wat je wil) is waar een tour door het land voor 99 procent van de bezoekers begint. Het is de hoofdstad van de republiek Mongolië, een land met net iets meer dan 3 miljoen inwoners, maar met een oppervlakte van 45 keer die van Nederland. Als je bedenkt dat 1,3 miljoen mensen woonachtig zijn in de hoofdstad, dan is het niet moeilijk voor te stellen dat de rest van het land dun bevolkt is. Mongolie grenst in het noorden aan Rusland (om precies te zijn aan de autonome republieken Altaj, Toeva en Boerjatië) en in het zuiden aan China (het autonome gewest Binnen-Mongolie).
De bevolking leeft overwegend nomadisch in traditionele vilten tenten, ger en voorziet in haar levensbehoeften door veeteelt. Schapen, paarden en kamelen worden in vrij lopende kuddes gehouden.
Vanwege de extreme temperatuurverschillen zijn vooral de maanden juni, juli, augustus en september geschikt om door het land te reizen.
De snelste manier om er te komen is per vliegtuig (minimaal een keer overstappen), wie iets meer avontuur wil of niet zo van vliegen houdt kiest de trein of een combinatie van vliegtuig en trein. Dat gezegd hebbende kan het altijd gekker, ik ken een Nederlander die er naar toe is gefietst, daar een Mongolische heeft ontmoet en samen met haar een reisbureau is begonnen.
Andere wielen onder de trein
16 juli Zes uur op moet je niet te vaak willen tijdens je vakantie. Deze keer is het noodzaak want om half zeven worden we opgehaald door een vertegenwoordigster van het reisbureau die ons naar het grote treinstation van Beijing zal brengen.
Een uur voor vertrekt zijn we in de hal van het immense station. Onze Chinese begeleidster is op dit tijdstip van ons drieën het vrolijkst. Echt nodig is haar aanwezigheid overigens niet. De gang van zaken wijst zich, met de treinkaartjes in de hand, vanzelf. Gewoon de juiste rij volgen en doorlopen als de poortjes open gaan. Om half acht installeren we ons in een redelijk luxe wagon en is de hectiek van Beijing verruilt voor de zeer overzichtelijke wereld van een treinwagon en nog specifieker een vierpersoons coupe. Die moeten we delen met twee fransen die ondanks het vroege tijdstip meteen hun bedden gereed maken. Ze maken deel uit van een groep van veertien en hebben weinig behoefte aan contact met ons.
Een treinreis van meer dan een dag mag een eindeloze tijd lijken, ons bevalt zo’n reis wel. Een beetje lezen, beetje schrijven, wat doezelen, een tijdje naar buiten staren. Het begrip tijd krijgt een heel andere dimensie. Hij verstrijkt, en dat is het. ’s Avonds nemen we in de restauratiewagen een lauwe Heineken en een kleine warme maaltijd. Wie overigens denkt dat dat de rituelen zijn die voorafgaan aan een rustige nacht, vergist zich. De spoorbreedte in China is anders dan die in Mongolie. En in plaats van overstappen bij de grens op een andere trein, hebben de beide landen iets omslachtigers bedacht. De wielen onder alle treinstellen worden gewisseld. Een klusje dat ruim 2,5 uur duurt en al die tijd staat de trein stil in de kleine Chinese grensplaats Erlian. Daar is een winkel die speciaal na aankomst van de trein open gaat. En verder zijn er absoluut niet genoeg stoelen en bankjes voor alle passagiers.
In de meeste gevallen, zo ook vandaag, is het er bovendien flink warm. Op het perron knopen we een gesprek aan met een familie uit Ulaanbaatar. De communicatie is enigszins moeizijn, maar we komen toch een eind, ook omdat het 9-jarig meisje uit het gezin wat Engels spreekt.
– Wat hebben jullie in Beijing gedaan?
– We zijn op vakantie geweest.
-Wat vond je het mooist aan Beijing?
-De bomen, Beijing heeft zoveel bomen.
Nu is Beijing zeker niet de groenste stad, dus de opmerking zegt veel over Mongolië. We delen nog wat snoepjes.
Wanneer de trein zich weer in beweging heeft gezet, rijden we amper een half uurtje en dan staan we weer stil. Nu in de eerste Mongolische plaats die we tegenkomen. Dit oponthoud duurt bijna twee uur. Dat kan natuurlijk een stuk efficiënter, aan de andere kant krijg je zo wel het idee dat je naar een bijzonder land gaat en dat je er wel wat voor over moet hebben om er te komen. Jammer dat de temperatuur tijdens de stops zo oploopt, zelfs tijdens het buitje dat valt.
Los Banditas, een restaurant om te onthouden
Dinsdag 17 juli Door de kieren van de gordijntjes van de trein valt zonlicht binnen. Wanneer ik de gang op stap en uit een raam kijk, zie ik de eerste gers. Het landschap is prachtig. Richting Ulaan Baatar zien we vooral heuvels. Je kunt de stad, die in een dal ligt, al van ver zien liggen, maar vrij plotseling gaat de trein in de remmen en niet veel later staan we op het station.
We worden opgewacht door een jong meisje, dat ons voor gaat naar het drukke plein voor het station, waar een auto met chauffeur op ons staat te wachten. Niet veel alter rijden we het drukke verkeer in. In vergelijking met ons eerste bezoek aan Mongolië lijkt het enorm veel drukker geworden in de hoofdstad. Het ongeduld onder de chauffeurs blijkt groot, te horen aan het geclaxoneer. Het is gelukkig een korte rit naar het hotel. We krijgen kamer 401 toegewezen. Een zeer vertrek die zijn beste tijd al lang geleden heeft gehad. De vloerbedekking ligt los op de grond, in de hoeken bladdert het behang af. De bedden zijn echter goed, de matrassen hard en er is warm water. Een verbetering ten opzichte van ons laatste bezoek.
Een paar uur later melden we ons bij Tseren Tours, de reisorganisatie met een Nederlandse eigenaar Rik. Hij neemt ruimt de tijd om met ons een route uit te zoeken. We kiezen er een die iets afwijkt van die van ons eerste bezoek, een met een afwisselend landschap, woestijn, groene heuvels, zandduinen, maar ook een waterval en warmwaterbronnen.
Nederlands blijft nog even de voertaal, wanneer we een Nederlander gaan bezoeken die we via/via kennen. Guido is in Ulaanbaatar bezig diverse internetsites op te zetten en en heeft een webwinkel. Met zijn drieën drinken op een terras voor zijn kantoor een Tiger-biertje. Na drie kwartier stappen we op, want we moeten nog geld zien te wisselen. Dat doen we op aanraden van Rik niet bij een bank, maar bij het Flower Center bij een wisselkantoortjes. Die zou de beste koers geven 1591 tugrik voor 1 euro. We wisselen 200 euro. Daarna volgen we nog een tip van rik op. We gaan eten bij Los Banditas, een Mexicaans-Indiaas restraurant, met Nederlands bier. Voor wie het wil uitproberen, het zit in Zaisan Street.
Een sterrenhemel om van te watertanden
Woensdag 18 juli Yoghurt voor ontbijt en om 9.00 staan we klaar in de lobby van het hotel. Onze auto staat al voor en onze gids blijkt een jonge vrouw met zwart haar tot haar schouders. Ze heeft een man bij zich die ongeveer twee keer zo oud is. Hij is onze chauffeur de komende weken. W stellen ons voor en zij zichzelf ook. De vrouw het Norwa, de chauffeur Dauwe. Ze hebben zelf al veel spullen bij zich in de auto, onder meer de tenten en kookgerei. Er is nog net plek voor onze rugzakken. Het eten is bij de tour inbegrepen, maar de extra’s niet, dus we krijgen even tijd om nog wat inkopen te doen en gooien wijn, pinda’s en chips in ons mandje. Om 10.00 uur rijden we Ulaanbaatar uit in zuidwestelijke richting. Lang het vliegveld rijden we de richting de groene heuvels. We stoppen al snel om wat roofvogels te bekijken, gieren, arenden. Maar niet alleen daarom stoppen we. De chauffeur moet ook de weg vragen. We maken meteen kennis met de hele familie. Aan de kinderen raken we wat presentjes kwijt. Ballonnen, pennen, zweefvliegtuigjes die je vanuit de hand kunt weggooien. Achteraf gezien niet heel erg milieubewust.
Voor de lunch worden alle registers opengetrokken. er komt een kookplaat uit het busje, maar ook opklapstoeltjes en een opklaptafeltje. We eten komkommer/tomaatsalade vooraf. Het hoofdgerecht is spaghetti, we hebben koekjes na.
Na de lunch gaan we verder richting het zuidoosten. We komen bij een gebergte van graniet. Mooier is echter het meertje ervoor. Er staat veel vee in en bij het water. Om beurten komen de kuddes drinken, paarden, koeien, geiten. Enkele herders geven ons een korte groet.
In het vervolg van de rit, zien we de eerste yaks en kamelen. Het landschap wordt kaler, de grond droger. Het is al begin van de avond wanneer we stoppen om de tenten op te zetten. We staan op een kale heuvel met veel steentjes. We blijken een flinke tent te hebben, al blijft het behelpen na de ruime hotel kamer. Gids Norwa heeft een tent voor zichzelf. De chauffeur slaapt liever in de auto.
Na het opzetten van de tenten begint Norwa met de voorbereidingen voor het diner. Helpen mogen we niet. Het alternatief mag er zijn, een zonsondergang in de woestijn. Het diner bevat rijst en groenten. Tijdens het eten valt de duisternis is. De eerste sterren verschijnen. In Nederland is het zicht beperkt door de lichthinder, hier zien we duizenden sterren. Zo helder heb ik de sterrenhemel in jaren niet gezien. De overpeinzing die ik daarbij heb is dat het toch vreemd is dat we ineens met twee onbekende Mongoliërs in de middle-of-nowhere zijn en voor acht dagen een team vormen. Tegelijkertijd voelt het na een dag samen op reis alsof ik ze al tijden ken.
We helpen een gestrande wagen en geven paarden water
Donderdag 19 juli We staan later op dan geplant. We hadden gedacht dat Norwa ons wel zou wekken. Het voordeel is dat we direct aan het ontbijt kunnen. In dit geval brood met kaas. Daarna tent opbreken en op weg.
We stoppen in het plaatsje Tauchir om enkele inkomen te doen. We kopen ook wat presentjes voor kinderen, wat water en chocolade. Daarna tanken we benzine en vervolgen de rit zuidwaarts. We stoppen voor een auto met pech. Dauwa krijgt het vehikel uiteindelijk weer aan de praat. De temperatuur loopt op. Het is op een paar kleine wolkjes na onbewolkt, wellicht verwacht je dat ook van een woestijn. Eigenlijk is onderweg veel meer te zien dan ik opschrijf, maar woorden schieten soms te kort, de uitgestrektheid van het land, de heuvels, de vergezichten, de woestijn. Het is prachtig. Een kameel die dichtbij komt en bij de late lunch vier paarden die bij een put wachten op iemand die water tevoorschijn tovert. Wij zijn in dit geval de tovenaars. De paarden drinken gulzig uit de drinkbak, die hier bestaat uit in stukken gesneden autobanden. Pas na tien emmers is hun dorst gelest.
De weg die we nog hebben te gaan, is lang, heet en hobbelig. We moeten extra kilometers maken omdat het op de geplande route enkele dagen geleden flink geregend heeft. We rijden samen op met een andere jeep en de chauffeur moet een paar keer de weg vragen. Ondanks de vaart die de chauffeurs erin houden is de zon al bijna onder wanneer de flaming mountains bereiken. Het treft want die zijn juist nu mooi rood van kleur.
Enkele kilometers verder slaan we de tenten op. Een haastklus in de schemering en dan moet er vervolgens ook nog gekookt worden. We kunnen Norwa niet kwalijk nemen dat het vandaag niet meer wordt dat een stevig soepje. Met een flesje wijn erbij die we in UN hadden gekocht erbij is er wel tijd op elkaar wat beter te leren kennen. Norwa is 31 jaar en geboren in Bulgan, dit Bulgan (er zijn meerdere plaatsen die zo heten) ligt ten noord-westen van UB.
– ,,Toen ik zeven was verhuisde ik met mijn moeder en zusjes naar Karvan. Daar woon ik nu met mijn moeder en nichtje. Mijn vader heb ik nooit gekend. I am a love baby. Ik vraag mijn moeder nooit naar mijn vader, dat ligt gevoelig.”
In de zomermaanden is Norwa dus toeristengids.
-‘Als ik niet werk, slaap ik bij mijn zus, die heeft een eigen appartement. Het appartement in karwan heeft maar een kamer, een slaapkamer en een keuken.’
We vragen haar of ze een vriend of vriendin heeft.
-‘Nee, maar ik moet haast maken om een goede man te vinden. Ik wil graag kinderen en een eerste kind na je 35ste is laat voor Mongolische begrippen.”
Het is inmiddels aardedonker en dat betekent opnieuw een schitterende sterrenhemel. Af en toe spotten we een vallende ster. Het gaat ondertussen steeds harder waaien.
Zandduinen
Vrijdag 20 juli Fijn woestijnzand kruipt de hele nacht door alle gaatjes die de tent heeft. De wind heeft de proporties aangenomen van een lichte storm. De tentjes hangen behoorlijk uit model. Op een door de auto beschutte plek, nuttigen we ons ontbijt, dit keer oud brood met kaas, jam en hazelnootpasta. Het inpakken van de tenten vereist wat extra inspanning, maar rond negen uur is onze Russische wagen weer beladen. De eerste stop is een wat kleiner Bulgan. Hier wordt getankt en vullen we onze watervoorraad bij uit een kleine bron. Ook onze proviand wordt aangevuld. Wanneer we verder rijden verandert het landschap drastisch. Het wordt heuvelachtige en groener. We volgen een tijdje een oude rivierbedding en slaan dan een weg met veel stenen in. De eerste zandduinen kondigen zich van verre aan. Het witte zand contrasteert prachtig met het grijs van de bergen en het groen van de heuvels. We stoppen op enige afstand voor de lunch. Noodgedwongen, omdat er iets mis is met de auto. Er brak ergens een schroef af en Dauwa wil direct repareren.
Op de rotsige bodem zien we veel hagedisjes, later zal blijken dat nog een ander reptiel met ons is meegereden. Op de achtergrond donkere wolken en af ten toe een lichtflits. Net als we willen gaan eten begint het te regenen. We lunchen daarom in de auto.. Daarna rijden we geruime tijd langs de zandduinen. We passeren groepen paarden en kamelen en in de verte zien we geiten grazen.
Onder een donker wordende hemel, parkeren we bij een aantal gers. Norwa vraagt of we kameel willen rijden, maar we willen te voet de zandduinen op. Die lijken van deze afstand al immens. We zien een paar stipjes naar boven klauteren en een enkeling staakt de strijd. We willen de zandhoop direct aanvallen, maar Norwa wenkt ons een ger is, we moeten kennismaken me de familie. Een gezin met een voor ons onbekend aantal kinderen. We wisselen vriendelijkheden en presentjes uit en krijgen Arak, gefermenteerde paardenmelk, dat smaakt naar karnemelk met een bruisje. We laten ook ons boekje zien, met foto’s van Holland. In de ger staat een wereldbol en we wijzen aan waar we vandaan komen.
Het gezin waar we zijn, verhuurt in de zomermaanden kamelen aan toeristen. Deze Mongoliërs staan net als zovelen officieel geregistreerd als nomaden, wat betekent dat ze twee keer per jaar moeten verkassen met hun ger. De familie heeft veel vee. Rond de tenten zien we al geiten, paarden en dus de kamelen. Ook lopen er drie honden.
Uiteindelijk kunnen we dan naar de zandduinen, te laat naar mijn zin. Ook omdat de lucht steeds meer betrekt. Wanneer ik aan de voet van de eerste hoge duin sta, betwijfel ik, of ik wel bovenkom. Deze duinen zijn wel niet zo fraai gevormd als die twee jaar geleden in Dunhang in China, maar wel veel hoger. Het begin van de klim is zweten en kom ik moeizaam omhoog, maar eenmaal op een derde, krijg ik de smaak te pakken. Saskia maakt zelfs een nieuw, steiler spoor, naar boven. Onnodig te zeggen dat het uitzicht boven fantastisch is. Aan de ene kant de groene heuvels met de bergen erachter en aan de andere kant zien we zo ver het oog reikt lagere zandduinen. Wanneer het begint te regenen en we in de verte onweerflitsen zien, wordt het tijd om ons hoge punt te verlaten. Het afdalen lijkt een beetje op skiën, binnen tien minuten staan we beneden.
.
Norwa vindt dat het te hard waait en te hard regent om de tent op te zetten.
(wordt vervolgd)
Vierde reis
Op onze vierde reis hebben we het oosten van Mongolie bezocht. In dit deel van het land vind je veel steppen (met duizenden gazelles). Dat reisverslag lees je HIER.
Fotograaf John Feely door Mongolië vond in Mongolië letterlijk en figuurlijk de ruimte om dingen te laten gebeuren. Hij maakte er de serie The Outsider op. Klik 
Mongolie 